دیسک کمر بخشی از ستون فقرات است که در بین تمام مهره های ستون فقرات از گردن تا کمر وجود دارد . افزایش سن، انجام فعالیت های سنگین و نادرست، قرار گرفتن در یک موقعیت ( مانند نشستن یا ایستادن طولانی )برخی بیماری ها، ضربات سنگین و عوامل شناخته شده و ناشناخته بسیاری باعث بروز مشکلات دیسک های کمری می باشند.
اگردرمان های اولیه مانند استراحت کوتاه مدت، ورزش های کمر جهت تقویت عضلات کمری و حمایت مناسب مهره ها، آب درمانی صحیح، داروهای ضد درد و التهاب خوراکی و موضعی، طب سوزنی، فیزیوتراپی و… پاسخ مناسبی ندهد روش های کمکی مانند تزریق داروی ضد التهابی از راه پوست ناحیه کمر در ناحیه بیرون زدگی دیسک جهت فروکش کردن التهاب ناشی از فشار دیسک روی عصب و رفع درد و التهاب مورد استفاده قرار می گیرد.
دیسک کمر چیست؟
وقتی ازدیسک کمر صحبت می شود ممکن است به این فکر کنید که دیسک کمر نام یک بیماری است .در حالی که دیسک نام بخشی از ستون فقرات است که در بین تمام مهره های ستون فقرات از گردن تا کمر وجود دارد .
دیسک ها از مواد ویژه ای ساخته شده اند و در واقع قسمت عمده دیسک های بین مهره ای از آب تشکیل شده است . همین نکته لزوم مصرف مایعات برای پیشگیری از آسیب به دیسک های بین مهره ای را مطرح می کند که می تواند در پیشگیری از بروز بیماری های دیسک موثر باشد . وجود دیسک ها در بین مهره ها باعث می شود حرکت مهره ها روی همدیگر تسهیل شود و فشار کمتری به مهرها ها هنگام حرکت وارد شود .
عوامل بوجود آمدن دیسک کمر کدامند؟
بین مهره‌های کمر نیز دیسک های بین مهره ای وجود دارند .با افزایش سن، انجام فعالیت های سنگین و نادرست، قرار گرفتن در یک موقعیت ( مانند نشستن یا ایستادن طولانی )برخی بیماری ها، ضربات سنگین و عوامل شناخته شده و ناشناخته بسیاری باعث بروز مشکلات دیسک های کمری می باشند .ازجمله این مشکلات میتوان به از دست رفتن آب دیسک ها،فتق دیسک های بین مهره ای و پارگی دیسک های بین مهره ای که از موارد خفیف تا شدید رخ می‌دهد نام برد که این موارد باعث ایجاد درد کمر می شود .چنانچه این فتق دیسک شدید باشد باعث ایجاد فشار بر نخاع که در مجاورت دیسک ها وجود دارد و آسیب رشته های عصبی می شود که از نخاع کمری به سمت پاها میرود در این حالت بیمار درد سیاتیک یا درد تیر کشنده پاها را تجربه می کند .
فتق دیسک چیست وچه زمانی رخ می دهد؟
فتق یا پارگی دیسک باعث ایجاد درد شدید در کمر یا پاها ،احساس خواب رفتگی و گزگز و یا برق گرفتگی در ساق پا یا ران ها و یا انگشتان پا یا حالت گرفتگی عضلات ساق پا ،سنگینی پاها هنگام راه رفتن می شود .تشخیص این عارضه با انجام ام آر آی ستون فقرات و نوارعصب و عضله از اندام های تحتانی صورت می گیرد. ام آر آی بیرون زدگی یا فتق دیسک را نشان می دهد و نوار عصب و عضله قادر است شدت آسیب عصب یا فشار بر نخاع و سایر بیماری هایی که ممکن است باعث بروز علایم شبیه فتق دیسک شوند را تشخیص و از فتق دیسک افتراق دهد .
درمان فتق دیسک کمر چیست؟
درمان فتق دیسک بر حسب شدت آن و حاد یا مزمن بودن آن است .استراحت مطلق و نسبی، درمان های دارویی در مراحل اولیه، سپس درمان های فیزیکی، ماساژ و فیزیوتراپی، ورزش درمانی برای تقویت عضلات ضعیف ستون فقرات و یا حرکات کششی برای عضلات کوتاه شده، آب درمانی، تعدیل یا اصلاح فعالیت های فیزیکی روزانه، اصلاح محیط کار و زندگی ( مانند اصلاح نوع صندلی محل کار، پشتی های مناسب برای پر کردن گودی کمر، پرهیز از فعالیت های سنگین و یا تکراری) کمک کننده است .
روشهای نوین درمان دیسک کمر چیست؟
چنانچه آسیب عصبی شدیدتر وجود داشته باشد و یا درد به درمان های اولیه پاسخ مناسبی ندهد تزریقات اطراف یا داخل کمر، ازن درمانی، تزریق استرویید، لیزر درمانی در داخل مطب یا اتاق عمل کمک کننده است.
در مواردی که درد ادامه یابد و علایم آسیب شدید عصبی مانند ضعیف شدن قدرت پاها، ازدست رفتن کنترل ادرار و مدفوع و علایم هشدار دهنده دیگر وجود داشته باشد انجام جراحی برای برداشتن دیسک مبتلا و سایر روش های جراحی برای برداشتن فشار بر روی نخاع ضروری است .پس از انجام جراحی توان بخشی جهت بهبودی کامل برای بازگشت فرد به زندگی عادی لازم است .
یکی از علل کمردرد ضایعات دیسک بین مهره های کمر می باشد که معمولا به صورت پارگی لایه خارجی دیسک و بیرون زدگی هسته ژلاتینی دیسک به بیرون می باشد.
در اثر این بیرون زدگی محتویات دیسک به اعصابی که از نخاع کمر خارج می شوند فشار وارد می کنند که باعث کمردرد، گزگز و مورمور و بی حسی و درد در پاها می باشد.
از عوامل مستعد کننده این بیماری می توان به آرتروز مهره های کمر ناشی از افزایش سن و نیز انجام فعالیت های سنگین مثل بلند کردن جسم سنگین اشاره کرد.
گاها ممکن است بیرون زدگی دیسک زیاد باشد و به نخاع یا به تعداد زیادی از اعصاب کمر و دنبالچه ای فشار وارد کند و علائم شدیدی مثل ضعف پاها و بی اختیاری ادراری و بی حسی ناحیه شرمگاه ایجاد نماید که این موارد نیازمند درمان اورژانسی می باشد.
در موارد خفیف تر درمان به صورت استراحت کوتاه مدت، ورزش های کمر جهت تقویت عضلات کمری و حمایت مناسب مهره ها، آب درمانی صحیح، داروهای ضد درد و التهاب خوراکی و موضعی، طب سوزنی، فیزیوتراپی و… می باشد.
در صورت عدم پاسخ مناسب به درمان، روش های کمکی مانند تزریق داروی ضد التهابی از راه پوست ناحیه کمر در ناحیه بیرون زدگی دیسک جهت فروکش کردن التهاب ناشی از فشار دیسک روی عصب و رفع درد و التهاب مورد استفاده قرار می گیرد.
در اثر این بیرون زدگی محتویات دیسک به اعصابی که از نخاع کمر خارج می شوند فشار وارد می کنند که باعث کمردرد، گزگز و مورمور و بی حسی و درد در پاها می باشد.
از عوامل مستعد کننده این بیماری می توان به آرتروز مهره های کمر ناشی از افزایش سن و نیز انجام فعالیت های سنگین مثل بلند کردن جسم سنگین اشاره کرد.
گاها ممکن است بیرون زدگی دیسک زیاد باشد و به نخاع یا به تعداد زیادی از اعصاب کمر و دنبالچه ای فشار وارد کند و علائم شدیدی مثل ضعف پاها و بی اختیاری ادراری و بی حسی ناحیه شرمگاه ایجاد نماید که این موارد نیازمند درمان اورژانسی می باشد.
در موارد خفیف تر درمان به صورت استراحت کوتاه مدت، ورزش های کمر جهت تقویت عضلات کمری و حمایت مناسب مهره ها، آب درمانی صحیح، داروهای ضد درد و التهاب خوراکی و موضعی، طب سوزنی، فیزیوتراپی و… می باشد.
در صورت عدم پاسخ مناسب به درمان، روش های کمکی مانند تزریق داروی ضد التهابی از راه پوست ناحیه کمر در ناحیه بیرون زدگی دیسک جهت فروکش کردن التهاب ناشی از فشار دیسک روی عصب و رفع درد و التهاب مورد استفاده قرار می گیرد.
بدیهی است که تشخیص مطمئن و تعیین شدت بیماری و درمان متناسب آن نیازمند معاینه دقیق می باشد.
